VODOROD PEROKSID (H2O2)


H2O2  rangsiz, siropga o’xshagan suyuqlik. Zichligi d=1,4633 g/sm3, Syuqlanish  harorati Tsuyq=0,43oC,  26 mm simob ustuni bosimda qaynash  harorati Tqayn=68oS, 65 mm sim. ustunida 85oС, atmosfera bosimida Tqayn = 150,2oC.

+1     -1    -1     +1

H - O - O – H

Vodorod peroksid beqaror birikma.  Oson parchalanadi.

2H2O2 = 2H2O + O2 + 195,15 kj

151oС da vodorod peroksid portlaydi. Suvli eritmalarda vodorod peroksid kuchsiz kislota va 2 bosrichda dissotsiatsiyalanadi.

H2O2 Û H+ + HO2-

HO2- Û H+ + [O2]2--

H2O2  nordon va asosli tuzlar hosil qiladi. NaHO2, Na2O2, Ba[O2]

H2O2 oksidlovchilik va qaytaruvchilik xossalarini namoyon qiladi. H2O kisloroddan kuchliroq oksidlovchi.

H2O  oksidlovchi bo’lganda:

  1. Kislotali muhitda H2O2H ionlari bilan birikib suv molekulasini hosil qiladi.

H2O2   + 2H+ + 2e = 2 H2O

2HJ + H2O = J2 + 2 H2O

2J- - 2 e®  J2                            1

H2O + 2H+ + 2e ® 2 H2O      1

 

2KJ + H2O + H2SO4 = J2 + 2 H2O + K2SO4

2J- + 2 e ® J2                             1

H2O + 2H+ + 2e®= 2 H2O      1

  1. Neytral va ishqoriy muhitda oksidlovchi H2O22ta elektron biriktirib OH- ionlarini hosil qiladi.

H2O + 2e = 2OH-

KNO2 + H2O = H2O  + KNO3

NO2- +H2O - 2e®  NO3- +2H+           1

H2O + 2e ® 2OH-                                      1

 

2KCrO2 + 3H2O + 2KOH = 2K2CrO4 + 4H2O

CrO2- + 4OH- - 3e ® CrO42- + 2H2O                                  2

H2O + 2e ® 2OH-                                                                 3

CrO2- + 8OH-  + 3H2O= 2CrO42- + 4H2O + 6OH-

 

PbS + H2O  = PbSO4 + H2O   

H2O + 2e ® 2OH-                                                                 4

PbS + 4H2O - 8e ® Pb- + SO42- + 8H+                                  1

PbS + 4H2O2 + 4H2O = Pb2+ + SO42- + 8H+ + 8OH-

PbS + 4H2O  = PbSO4 + 4H2O

 

Oksidlovchilar KMnO4, Ag2O, CrO3 va b. ishtirokida vodorod peroksid qaytaruvchilik xossasini namoyon qiladi.

  1. Kislotali muhitda vodorod peroksid 2ta elektron berib, vodorod ionlari va kislorod molekulasinihosil riladi.

H2O2 - 2 e = 2H+ + O2

Misol: 5H2O2 + 2KMnO4 + 3H2SO4 = 5O2 + 2 MnSO4 + K2SO4 + 8H2O

H2O2 - 2 e ® 2H+ + O2                                 5

MnO4- + 8H+  + 5e ® Mn2+ + 4H2O          2

5H2O2 + 2MnO4- + 16H = 10H+ + 5O2 + 2Mn2+ + 8H2O  

 

K2Cr2O7 + 3H2O2 + 4H2SO4 = 3O2 + Cr2(SO4)3 + 7H2O  + K2SO4

Cr2O72- + 14H+ + 6e ---- 2Cr3+ + 7H2O                             1

H2O2 - 2 e = 2H+ + O2                                                        3

CrO42- + 14H+ + 3H2O2  = 2Cr3+ + 7H2O +  6H+ + 3O2

 

  1. Neytral va ishqoriy muhitda OH-ionlarini biriktirib suv va kislorod hosil qiladi.

H2O2 + 2OH- - 2e = 2H2O + O2

Ag2O + H2O2 ®    2Ag + O2  + H2O

H2O2 - 2 e ®   2H+ + O2                                           1

Ag2O + H2O + 2e ® 2Ag + 2OH-                       1

H2O2 + Ag2O +  H2O  = 2Ag + 2H2O  + O2

 

2K3[Fe(CN)6]  + H2O2 + 2KOH = 2K4[Fe(CN)6] + O2 + 2H2O

[Fe(CN)6]3-  +    ® [Fe(CN)6]4-            2

H2O2 + 2OH- - 2e ® 2H2O + O2               1

  2[Fe(CN)6]3-  + H2O2 + 2OH- - 2e = 2H2O + O +  2 [Fe(CN)6]4-

Olinishi.  Vodorod peroksid natriy yoki bariy peroksidlarga kislota ta’sir ettirib olinadi.

Na2O2 + H2SO4 = Na2SO4 + H2O2

BaO2 + H2SO = BaSO4 + H2O2

 Dunyoda ishlab chiqariladigan vodorod peroksidlarning 30%i 50%li sulfat kislotani elektroliz qilish orqali olinadi.

2H2SO4 = 2H+ + 2HSO4-                    2H+ + 2e = H2                         

                    katodda                                       anodda

2H+ + 2e = H2                         

  2 HSO4-  - 2e = H2S2O8       peroksodisulfat kislota

H2S2O8 + 2H2O = H2O2 + 2H2SO4

3%  li vodorod peroksid eritmasi (pergidrol) va 73-90%li eritmalari sotiladi. Vodorod peroksid ko’p bo’yoqlarni oqartiradi. Shu xossasi tufayli ipak, soch, par va boshqalarni oqartirish uchun ishlatiladi. U harbiy va raketa texnikasida, 3% li eritmasi tibbiyotda dezinfektsiyalovchi modda sifatida qo’llaniladi.

Birikmalari
  • H2O - Suv
  • HN 3 - Amiak
  • HF - Vodorod ftorid
  • HCl - Vodorod xlorid
  • NaH - Natriy gidrid
  • MgH 2 - Magniy girid
  • KH - Kaliy girid
  • BaH 2 - Bariy gidrid
Atom tuzilishi
Batafsil
Loyiha "Yangi internet tashabbusi" tanlovi doirasida, O'zbeksiton Respublikasi
Axborot texnologiyalari va komunikatsiyalarini rivojlantirish Vazirligi va
UZINFOCOM Markazi ko'magi bilan ishga tushirilgan