Elektrolitlar va noelektrolitlar


Ba’zi moddalar erigan yoki suyuqlangan holatda elektr tokini
o'tkazmasligi yaxshi ma’lum. Buni oddiy asbob yordamida kuzatish mumkin. Bu asbob simlar vositasida elektr
tarmoqqa ulangan ko'mir sterjenlardan (elektrodlardan) tarkib
topgan. Zanjirga elektr lampochka ulangan, u zanjirda tok bor yoki
yo'qligini ko'rsatadi. Agar elektrodlar shakar eritmasiga botirilsa,
lampochka yonmaydi. Lekin elektrodlar natriy xlorid eritmasiga
botirilganda lampochka ravshan yonadi.

Eritmalar yoki suyuqlanmalarda ionlarga ajraladigan va shu
sababli elektr tokini o'tkazadigan moddalar elektrolitlar deyiladi.Eritmalar yoki suyuqlanmalarda ionlarga ajralmaydigan va
elektr tokini o‘tkazmaydigan moddalar noelektrolitlar deyiladi.

Elektrolitlarga kislotalar, asoslar va deyarli barcha tuzlar,
noelektrolitlarga — organik birikmalarning ko'pchiligi, shuningdek,
molekulalarida faqat kovalent qutbsiz va kam qutbli bog'lanishlar
bo'ladigan moddalar kiradi.

Elektrolitlar — ikkinchi
tur o'tkazgichlardir. Ular erit¬
mada yoki suyuqlanmada ion¬
larga ajraladi, shu tufayli ham
tok o'tadi. Ravshanki, eritmada
ionlar qancha ko'p bo'lsa, u
elektr tokini shuncha yaxshi
o'tkazadi. Toza suv elektr tokini
juda kam o'tkazadi.

Elektrolitlarning suvda eriganda ionlarga ajralishi elektrolitik dissotsilanish deyiladi.

Masalan, natriy xlorid NaCl suvda eriganida batamom natriy
ionlari Na+ bilan xlorid ionlar Cl ga ajraladi. Suv vodorod ionlari
H+ bilan gidroksid ionlar OH ni juda oz miqdorlardagina hosil
qiladi.

Birikmalari
  • H2O - Suv
  • HN 3 - Amiak
  • HF - Vodorod ftorid
  • HCl - Vodorod xlorid
  • NaH - Natriy gidrid
  • MgH 2 - Magniy girid
  • KH - Kaliy girid
  • BaH 2 - Bariy gidrid
Atom tuzilishi
Batafsil
Loyiha "Yangi internet tashabbusi" tanlovi doirasida, O'zbeksiton Respublikasi
Axborot texnologiyalari va komunikatsiyalarini rivojlantirish Vazirligi va
UZINFOCOM Markazi ko'magi bilan ishga tushirilgan