DISSOTSIYALANISH DARAJASI


  Ionlarga ajralgan molekulalar sonining  umumiy molekulalar soniga nisbati dissotsiyalanish darajasi deyiladi.

                                                n

                                     a=  --------

                                               N

                    a- dissotsiyalanish darajasi;   n-ionlarga ajralgan molekulalar soni;

                     N- umumiy molekulalar soni.

      Kuchli elektrolitlar eritmasida molekulalar ionlarga to’la dissotsiyalangan. Ularda a ning qiymati 30 % dan yuqori bo’ladi.kuchli elektrolitlarga:

1)     kuchli kislotalar HCl, HBr, HJ, HNO3, H2SO4, HClO4, HMnO4, H2CrO4, H2Cr2O lar kiradi;

2)     kuchli asoslarga 1  va 11 guruh metallarining asoslari olnishi mumkin Be(OH)2  va Mg(OH)2 dan tashqari;

3)     barcha suvda eruvchan tuzlar ham kuchli elektrolitlarga kiradi.

      Kuchsiz elektrolitlar uchun dissotsiyalanish darajasi 3% dan kam  qiymatga ega bo’ladi. Kuchsiz elektrolitlarga:

  1. Barcha organik kislotalar(R-COOH) va asoslar (R-NH2; R2NH ;R3N);
  2. kuchsiz asoslar (1 va 11 guruh asosiy guruhi metallaridan boshqa barcha metallar gidroksidlari;
  3. ba’zi anorganik kislotalar : H2S,HNO2, H2SiO3, H2CO3, HClO, HCN, H2SO3 olish mumkin.

       Dissotsilanish jarayoni eritma konsentrasiyasi,elektrolit tabiatiga va temperaturaga bog’liq.

Dissotsiyalanish jarayonini dissotsiyalanish konstantasi bilan tasniflash mumkin.

                           HNO2 = H+ + NO2 

                            [H+ ]*[ NO2 ]

                                K= ----------------------

                                            [HNO2]

                                [H+]   va [NO2]- ionlarning molyar konsentrasiyasi;

                                [HNO2] dissotsiyalanmagan ionlarning konsentrasiysi.

        K elektrolit tabiati va temperaturaga bog’liq. K qiymati qancha kichik bo’lsa elektrolit kuchsiz hisolanadi.

        Agar [ H+ ]= a*C  ;  [ NO2 ]= a*C;    [HNO2]=   (1- a)*C

 

                                        a*Ca*C              a2*C               a2*C

                             K= ------------------= ----------;   K=-----------.

                                      ( 1 -  a)*C          1  -   a            1  -   a

       Bu tenglama Ostvaldning suyultirish qonuni deyiladi. a qanchalik katta bo’lsa K ning qiymati ham shuncha yuqori bo’ladi. Juda kuchsiz elektrolitlar uchun

 1  -   a = 1 bo’lsa,   K=   a2*C   qiymatga teng bo’ladi.

Birikmalari
  • H2O - Suv
  • HN 3 - Amiak
  • HF - Vodorod ftorid
  • HCl - Vodorod xlorid
  • NaH - Natriy gidrid
  • MgH 2 - Magniy girid
  • KH - Kaliy girid
  • BaH 2 - Bariy gidrid
Atom tuzilishi
Batafsil
Loyiha "Yangi internet tashabbusi" tanlovi doirasida, O'zbeksiton Respublikasi
Axborot texnologiyalari va komunikatsiyalarini rivojlantirish Vazirligi va
UZINFOCOM Markazi ko'magi bilan ishga tushirilgan