SUVNING ION KO’PAYTMASI. VODOROD KO”RSATKICH

Suv ham kuchsiz elektrolitlarga kiradi. Lekin, suv molekulasi oz bo’lsada ionlarga disotsilanadi:

                               H₂O  =  H⁺+OH^-

   Suv uchun dissotsiyalanish konstantasining qiymati yozilsa:

                                    [H⁺]_*[OH^-]

                           K_d= --------------  =  1,8_*10^-16 (20⁰C da)

                                       [ H₂O]

Agar shu qiymat asosida    [H⁺]_*[OH^-] ko’paytma topilsa, u suvning ion ko’paytmasi  deyiladi.

               K_w=  [H⁺]_*[OH^-]= K_d*[H₂O]= 1,8_*10^-16_*1000/18= 1_*10^-14

      K_w – suvning ion ko’paytmasi ;     K_w= 1_*10^-14

      Agar eritmada  [H⁺]  =[OH^-]  bo’lsa muhit neytral muhit hisoblanadi.

 Bunda   [H⁺]= [OH^-] = 10^-7 mol/l ga teng bo’ladi.

      Agar muhit kislotali bo’lsa [H⁺] ionlari   0 dan 10^-7  mol/l gacha bo’ladi.

      Agar muhit kislotali bo’lsa [H⁺]  ionlari  10^-7  mol/l dan 10^-14  mol/l gacha bo’ladi.

      Lekin vodorod ionlari konsentrasiyasi orqali hisoblashlarda juda kichik sonlar ishlatilgani uchun  bunday hisoblar anchagina qiyinchiliklar yuzaga keltiradi. Hisoblashlarni osonlashtirish uchun  vodorod ko’rsatkich yoki pH qabul qilingan.

       Vodorod ko’rsatkich yoki pH deb , vodorod ionlari konsentrasiyasini teskari ishora bilan olingan o’nli logarifmi tushuniladi.

                                  pH  =  - lg [H⁺]

       Shunga o’xshash   pOH= - lg [OH^-]

       Toza suvning pH qiymati    pH= - lg[10^-7]= -( -7) lg 10= 7  ga teng.

Hisoblashlarga ko’ra kislotali muhit uchun  pH   qiymati 0 dan 7 gacha o’zgaradi.

Ishqoriy muhitda esa pH qiymati  7 dan 14 gacha  sonlar qabul qiladi.

       [H⁺]_*[OH^-]= 10^-14  qiymat logarifmlansa , unda  pH  + pOH = 14 ga teng.

       Oxirgi tenglama pH ma’lum bo’lsa pOH ni yoki teskarisini topishga imkon beradi.