GIBRIDLANISH NAZARIYASI


Atomlar orasidagi boglanish odatda har xil  energetik  holatlarda bo’lgan elektronlar orasida boradi. Atom orbitallarning gibridlanishi quyidagi xulosaga asoslanadi,  bunda atomdagi s,  p,  d  elektron bulutlar bir xilda molekula hosil qilganda siljiydi, shuning uchun bu atomlar elektron buluti bir-birini yaxshi qoplaydi.Valent elektronlar buluti bir-birini yaxshi qoplashi  kimyoviy  bog’ning

mustahkam bo’lishiga va atomda qo’shimcha energiya zahirasi yuzaga kelishiga sabab bo’ladi.

     Masalan , BeF2  molekulasini olsak. Har bir ftor atomi bittadan juftlashmagan elektronlarga ega.  Bu elektron kovalent bog’ hosil  qilishda  ishtirok  etadi.  Berilliy atomi qo’zg’almagan holatda juftlashmagan elektronlarga ega emas. Berilliy atomi qo’zg’algan holatga  o’tganda 2s holatda 1 elektronga va 2r holatda 1 elektronga ega bo’lib bu elektron  bulutlarning  qo’shilishidan  sp  gibridlanish yuzaga keladi. Shunday qilib, berilliy xlorid molekulasi chiziqli tuzilishga ega. Valent bog’lar orasidagi burchak 180 o  .

     Bor ftorid molekulasida esa 1s va 2p orbitaldan uchta yangi sp2 gibrid orbitallar hosil bo’ladi.  Bu erda bog’lar orasida hosil bo’ladigan burchak 120o  bo’ladi. Agar gibridlanish 1s va 3p orbitallar  orasida hosil bo’lsa,  bunday gibridlanish spgibridlanish deyiladi.

Metan  va  uglerod(IV)  xlorid  molekulalari ana shunday tuzilishga ega.

Birikmalari
  • H2O - Suv
  • HN 3 - Amiak
  • HF - Vodorod ftorid
  • HCl - Vodorod xlorid
  • NaH - Natriy gidrid
  • MgH 2 - Magniy girid
  • KH - Kaliy girid
  • BaH 2 - Bariy gidrid
Atom tuzilishi
Batafsil
Loyiha "Yangi internet tashabbusi" tanlovi doirasida, O'zbeksiton Respublikasi
Axborot texnologiyalari va komunikatsiyalarini rivojlantirish Vazirligi va
UZINFOCOM Markazi ko'magi bilan ishga tushirilgan